Irena Mrówczyńska Z Kowla przez Syberię na Dolny Śląsk... Dorastanie na zsyłce
DOI:
https://doi.org/10.26774/wrhm.51Słowa kluczowe:
Źródła oral history, druga wojna światowa, zeznania ustne, Mrowczyńska Irena, dzieci, sieroty na zesłaniu, radziecki sierociniec, pamięć, sowietyzacjaAbstrakt
In the latter half of 1941, over 100,000 Polish children lived in an area extending from Arkhangelsk to Nakhodka Bay; in the Altai Krai and the Soviet Socialist Republics of Central Asia. Among them there were a growing number of orphans in exile. There is no detailed information concerning the fate of these Polish orphans, who were placed into Soviet instructional and educational institutions, so-called “diet domy”. Most of the institutions taking in Polish children treated them as Soviet citizens but did not report this fact to any Polish institutions responsible for their care and wellbeing. Moreover, given their ‘Soviet’ status, the orphans had neither the right nor the occasion to contact the Polish embassy in Kujbiszew or any of its representatives. And for the younger children, their stay in these so-called “diet domy” usually resulted in instant Russification and Sovietisation. Irena Mrówczyńska’s account describes her childhood memories of pre-war Kowel, the children in exile in Siberia who were taken from summer camps in June 1941 and about post-war times in Jawor, a small town in Lower Silesia. Her story is exceptional because she grew up in exile. She was taken from school without her parents’ consent, put into the Soviet “diet dom” in Bojarka along with other children, before later being sent to the Polish Orphanage and Disabled People’s Home in Bolszoj Konstantinovce, where she spent 6 years. A twist of fate enabled her to contact the Polish embassy in Kujbiszew and report that there were other children in the Polish Orphanage and Disabled People’s Home that had also been “taken” from the summer camps in 1941. This account describes how traumatic the “kidnapping of children from the summer camps” was, resulting in the then 10-year-old girl being sent to the Soviet children’s home and the subsequent indoctrination of Sovietisation that thereafter influenced the rest of her life.
Downloads
Bibliografia
Boćkowski D., Czas nadziei. Obywatele Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR i opieka nad nimi placówek polskich w latach 1940–1943, Warszawa 1999
Boćkowski D., Jak pisklęta z gniazd. Dzieci polskie w ZSRR w okresie II wojny światowej, Wrocław 1995
Ciesielski S., Hryciuk G., Srebrakowski A., Masowe deportacje ludności w Związku Radzieckim, Toruń 2004
Hort W., Tułacze dzieci, Warszawa 1990
Kot S., Rozmowy z Kremlem, Londyn 1959
Kowalski G., Warunki życia codziennego na zesłaniu, „Zesłaniec”, nr 36 (2008)
Masowe deportacje ludności w Związku Radzieckim, red. Ciesielski S., Hryciuk G., Srebrakowski G., Toruń 2004
Motyka G., Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943–1947, Kraków 2011
Nitschke B., Wysiedlenie ludności niemieckiej z Polski w latach 1945–1949, Zielona Góra 1999
Nowy leksykon judaistyczny, red. Schoeps J. H., Warszawa 2007
Pacak P., Kalendarium historii Jawora, http://gcit.jawor.pl/GCIT%20ROOT/kalendarium_historii_miasta. pdf (dostęp: 4 IX 2012 r.)
Patlewicz B., Ludność cywilna i sieroty polskie po „amnestii” 12 sierpnia 1941, „Zesłaniec”, nr 32 (2007)
Rachwalski E., Kowel Przewodnik historyczny, Wrocław 2004
Rybotycki J., Jawor od A do Z, t. I, Jawor 2006
Stopikowska M., Wychowanie Polaków na zesłaniu w ZSRR, Lublin 2001
Suleja W., Dolnośląski Marzec '68: anatomia protestu, Warszawa 2006
Thum G., Obce miasto. Wrocław 1945 i potem, Wrocław 2005
Tokarska-Bakir J., Legendy o krwi. Antropologia przesądu, Warszawa 2008
Trela E., Edukacja dzieci polskich w Związku Radzieckim w latach 1941–1946, Warszawa 1983
Wołyń 1943 – Rozliczenie, materiały przeglądowej konferencji naukowej w 65. rocznicę eksterminacji ludności polskiej na Kresach Wschodnich dokonanej przez nacjonalistów ukraińskich, red. Niedzielko R., Warszawa 2010
Wróbel J., Uchodźcy polscy ze Związku Radzieckiego 1942–1950, Łódź 2003
Wysiedlenia, wypędzenia, ucieczki 1939–1959. Atlas ziem Polski, red. Sienkiewicz W., Hryciuk G., Warszawa 2008
Ziątkowski L., Żydzi w Jaworze, Jawor 2010
Żaroń P., Ludność polska w Związku Radzieckim w czasie II wojny światowej, Warszawa 1990
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Wprowadzone na stronie dane użytkowników wykorzystywane są wyłącznie do celów umożliwiających wydawanie Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej. Dane w postaci adresów mailowych, nazw i innych informacji o użytkowniku nie będą udostępniane osobom trzecim w innym zakresie i do innych celów.