Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk, Maria Maleńczak, Świadectwa zbrodni wołyńskiej
DOI:
https://doi.org/10.26774/wrhm.230Słowa kluczowe:
Wołyń, zbrodnia wołyńska, Galicja Wschodnia, II wojna światowa, ukraińscy nacjonaliści, UPA, Polacy na KresachAbstrakt
Tekst stanowi edycję źródłową trzech relacji zarejestrowanych w 2013 r., dotyczących zbrodni ukraińskich nacjonalistów dokonanych w latach II wojny światowej na Polakach na Wołyniu i w Galicji Wschodniej, określanych mianem zbrodni wołyńskiej. Feliks Trusiewicz, Tadeusz Szewczyk i Maria Maleńczak, którzy na własne oczy widzieli ofiary ludobójstwa, utracili w ten sposób bliskie osoby i doświadczyli zagrożenia życia ze strony sąsiadów, a czasem nawet członków własnych polsko-ukraińskich rodzin, przytaczają dramatyczne wspomnienia tamtych wydarzeń, ale też własne interpretacje źródeł polsko-ukraińskiego konfliktu. Zwracają też uwagę na specyfikę zjawiska, które przebiegało w odmienny sposób na samym Wołyniu i w Galicji Wschodniej.
Downloads
Bibliografia
Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Libionka, Warszawa 2002.
Doncow D., Nacjonalizm, tłum. i kom. W. Poliszczuk, Kraków 2008.
Dubicki T., Internowanie w Rumunii w latach 1939–1944 władz cywilnych i wojskowych II Rzeczypospolitej, [w:] Internowanie żołnierzy polskich w latach II wojny światowej, red. T. Dubicki, T. Panecki, Tarnowskie Góry 2004, s. 31–58.
Filar W., Przebraże, bastion polskiej samoobrony na Wołyniu, Warszawa 2007.
Filar W., Wołyń 1939–1944. Eksterminacja czy walki polsko-ukraińskie. Studium historyczno-wojskowe zmagań na Wołyniu w obronie polskości, wiary i godności ludzkiej, Toruń 2011.
Filipkowski P., O relacjach byłych więźniów kacetów w kontekście czasu, miejsca i sytuacji ich powstania (albo o pożytkach historii mówionej), „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, R. 2 (2012), s. 37–70.
Hałagida I., Losy ukraińskiego duchowieństwa prawosławnego i grekokatolickiego w czasie konfliktu polsko-ukraińskiego w latach 1943–1944 (szkic zagadnienia), [w:] Antypolska akcja OUNUPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Libionka, Warszawa 2002, s. 86–90.
Hryciuk G., Akcje UPA przeciwko Polakom po ponownym zajęciu Wołynia i Galicji Wschodniej przez Armię Czerwoną w 1944 roku, [w:] Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Libionka, Warszawa 2002, s. 101–117.
Hryciuk G., Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931–1948, Toruń 2005.
Internowanie żołnierzy polskich w latach II wojny światowej, red. T. Dubicki, T. Panecki, Tarnowskie Góry 2004.
Isakowicz-Zaleski T., Zagłada Korościatynia, [w:] Wołyń 1943 – rozliczenie, red. W. Niedzielko, Warszawa 2008, s. 140–147.
Janowski M., Dzieje Galicji jako problem historyczny – po latach, „Kwartalnik Historyczny”, nr 2 (2009), s. 5–12.
Jełowicka J., W cieniu siedmiu wojen, Warszawa 2012.
Kaźmierska K., Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych, Warszawa 1999.
Kęsik J., Henryk Jan Józewski – polityk (1892–1981), „Niepodległość i Pamięć”, nr 10/1 (2019), s. 161–177.
Komański H., Siekierka S., Ludobójstwo dokonane na duchownych obrządku łacińskiego przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) na Kresach Południowo-Wschodnich II RP oraz zniszczenia obiektów sakralnych rzymskokatolickich 1939–1947, Wrocław 2008.
Komański H., Siekierka S., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939–1946, Wrocław 2004.
Kulińska L., Działalność terrorystyczna i sabotażowa nacjonalistycznych organizacji ukraińskich w Polsce w latach 1922–1939, Kraków 2009.
Kuśnierz R., Ukraina w latach kolektywizacji i Wielkiego Głodu (1929–1932), Toruń 2005.
Łuczak C., Praca przymusowa Polaków w Trzeciej Rzeszy i na okupowanych przez nią terytoriach innych państw (1939–1945), Poznań 2001.
Mazur G., Niemcy i Sowieci a antypolska akcja UPA, [w:] Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Libionka, Warszawa 2002, s. 121–132.
Mędrzecki W., Polacy – Ukraińcy – Żydzi w Galicji Wschodniej, [w:] Obertyn – opowieści o życiu miasteczka, red. M. Jakimowicz, P. Zubowski, Wrocław 2018, s. 21–39.
Motyka G., Dywizja SS „Galizien” („Hałyczyna”), http://www.zbrodniawolynska.pl/__data/assets/pdf_file/0006/3948/Grzegorz_Motyka_Dywizja_SS_Galizien_Halyczyna.pdf
Motyka G., Konflikt polsko-ukraiński w latach 1943–1948. Aktualny stan badań, „Warszawskie Zeszyty Historyczne”, nr 8–9 (1999), s. 316–329.
Motyka G., Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943–1947, Kraków 2011.
Motyka G., Ukraińska partyzantka 1942–1960. Działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006.
Motyka G., Służba Bezpeky OUN-B (Służba Bezpieczeństwa OUN-B). Z warsztatów badawczych, „Pamięć i Sprawiedliwość”, nr 9 (2006), s. 255–264.
Obertyn. Opowieści o życiu miasteczka, red. M. Jakimowicz, P. Zubowski, Wrocław 2018.
Polacy i Ukraińcy pomiędzy dwoma systemami totalitarnymi 1942–1945, t. 4, cz. 1, nr 33, Warszawa–Kijów 2005.
Polska – Ukraina. Trudne pytania, t. 1–11, Warszawa-Łuck 1997–2011.
Potocki R., Polityka państwa polskiego wobec zagadnienia ukraińskiego w latach 1930–1939, Lublin 2003.
Rąkowski G., Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej: Podole, b.m. 2005.
Siekierka S., Komański H., Różański E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939–1946, Wrocław 2006.
Siemaszko E., Ludobójcze akcje OUN-UPA w lipcu 1943 roku na Wołyniu, [w:] Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Libionka, Warszawa 2002, s. 65–68.
Siemaszko E., Zbrodnie OUN-UPA na Kresach Wschodnich a sytuacja rodzin polsko-ukraińskich, http://www.zbrodniawolynska.pl/__data/assets/pdf_file/0003/3945/Siemaszko-Zbrodnie-OUN-UPA-a-sytuacja-rodzin-pol-ukr_MS_aut_MS.pdf.
Siemaszko W., Siemaszko E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Tom 1, Warszawa 2000.
Siemaszko W., Siemaszko E., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Tom 2, Warszawa 2000.
Snyder T., Tajna wojna. Henryk Józewski i polsko-sowiecka rozgrywka o Ukrainę, Kraków 2008.
Snyder T., Życie i śmierć Żydów z zachodniego Wołynia, 1921–1945, [w:] Od niepodległości do niepodległości. Historia Polski 1918–1989, red. A. Dziurok [et al.] Warszawa 2014, s. 243–275.
Stryjek T., Europejskość Dmytra Doncowa, czyli o cechach szczególnych ideologii ukraińskiego nacjonalizmu, [w:] Antypolska akcja OUN-UPA 1943–1944. Fakty i interpretacje, red. G. Motyka, D. Libionka, Warszawa 2002, s. 19–32.
Śleszyński W., Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–39, Białystok 2003.
Trusiewicz F., Duszohubka, Wrocław 2002.
Widajewicz J., Widajewicz J., Wykazy imienne Polaków zamordowanych przez nacjonalistów ukraińskich w latach 1943–1944 w Małopolsce wschodniej i na Wołyniu, t. 1, [w:] Antypolska akcja nacjonalistów ukraińskich w Małopolsce Wschodniej i na Wołyniu w świetle dokumentów Rady Głównej Opiekuńczej 1943–1944. Zestawienie ofiar, red. L. Kulińska, A. Roliński, Kraków 2012.
Wołyń 1943 – rozliczenie, red. W. Niedzielko, Warszawa 2008.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Wprowadzone na stronie dane użytkowników wykorzystywane są wyłącznie do celów umożliwiających wydawanie Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej. Dane w postaci adresów mailowych, nazw i innych informacji o użytkowniku nie będą udostępniane osobom trzecim w innym zakresie i do innych celów.