Krótkie rozmowy o zabijaniu, albo mówiona historia pogranicza
DOI:
https://doi.org/10.26774/wrhm.352Słowa kluczowe:
Galicja Wschodnia, Holokaust, czystka etniczna, przemoc sąsiedzka, sprawcyAbstrakt
Niniejszy tekst dotyczy tego, w jaki sposób mieszkańcy (niegdyś) wieloetnicznych terenów mówią o przemocy, która doprowadziła do zniknięcia z ich otoczenia sąsiadów innej narodowości, a której sprawcami byli przedstawiciele ich własnej grupy etnicznej. Analizuję wywiady przeprowadzone przeze mnie i mój zespół w Galicji Wschodniej w latach 2017–2019 i przyglądam się temu, co i jak mówią o mordowaniu podczas II wojny światowej Polaków i Żydów ich niegdysiejsi ukraińscy sąsiedzi. Jak bardzo są w ogóle skłonni poruszać te kwestie? Czy da się ich do tego skłonić? Jeśli już mówią, czy w ich narracji pojawiają się strategie obronne? Czy narracje o przemocy wobec Polaków i Żydów się różnią?
Downloads
Bibliografia
Baines E., Complex Political Perpetrators: Reflections on Dominic Ongwen, „The Journal of Modern African Studies”, t. 47, nr 2 (2009), s. 163–191.
Ciesielski S., Materski W., Paczkowski A., Represje sowieckie wobec Polaków i obywateli polskich, Warszawa 2002.
Desbois P., The Holocaust by Bullets. A Priest’s Journey to Uncover the Truth behind the Murder of 1.5 Million Jews, New York 2008.
Havryshko M., Vulnerability, Guilt, and Shame: Doing Oral History of Interethnic Violence during WWII in the Eastern Galicia, „Rocznik Antropologii Historii“, r. 13 (2020), s. 121–150.
Himka J.-P., Ukrainian Nationalists and the Holocaust OUN and UPA’s Participation in the
Destruction of Ukrainian Jewry, 1941–1944, Stuttgart–Hannover 2021.
Jakimowicz M., Please Turn off Your Tape Recorder... On Silence, Shame and Trauma in Research into War Experiences, „Rocznik Antropologii Historii”, r. 6 (2020), s. 151–167.
Kaźmierska K., Biografia i pamięć. Na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z Zagłady, Kraków 2008.
Kiebuzinski K., Motyl A., The Great West Ukrainian Prison Massacre of 1941. A Sourcebook, Amsterdam 2017.
Komański H., Siekierka S., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939–1946, wyd. 2., popr., Wrocław 2006.
Kruglov A., Jewish Losses in Ukraine, 1941–1944, [w:] The Shoah in Ukraine. History, Testimony, Memorialization, red. R. Brandon, W. Lower, Bloomington–Indianapolis 2008, s. 272–290.
Linkiewicz O., Lokalność i nacjonalizm. Społeczności wiejskie w Galicji Wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym, Kraków 2018.
Łukianow M., We, the Perpetrators: Remembering Violence Committed by One’s Own group in the Polish-Ukrainian Conflicts, [w:] No Neighbors’ Lands: Vanishing Others in Postwar Europe, red. A. Wylegała, S. Rutar, M. Łukianow, London 2022 (w druku).
Magierowski M., Doing Fieldwork on Sensitive Topics: Navigating Memories of Intergroup Violence Committed by Ingroups in Contemporary Poland, „ASK: Research and Methods”, t. 1, nr 26 (2017), s. 81–98.
Melamed V., Organized and Unsolicited Collaboration in the Holocaust: The Multifaceted Ukrainian Context, „East European Jewish Affairs”, nr 37 (August 2007), s. 217–248.
Mędykowski W., W cieniu gigantów. Pogromy Żydów w 1941 roku w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej. Kontekst historyczny, społeczny i kulturowy, Warszawa 2012.
Motyka G., Ukraińska partyzantka 1942–1960: działalność Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińskiej Powstańczej Armii, Warszawa 2006.
Motyka G., Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943–1947, Kraków 2011.
Niethammer L., Was unterscheidet Oral History von anderen interview-gestützten sozialwissenschaftlichen Erhebungs- und Interpretationsverfahren, „BIOS. Zeitschrift für Biographieforschung, Oral History und Lebensverlaufsanalysen“, t. 20 (2007), s. 60–65.
Puchała S., Kresowy Barysz i okolice, Sobótka 2017.
Rossiliński-Liebe G., Ukraińska policja, nacjonalizm i zagłada Żydów w Galicji Wschodniej i na
Wołyniu, „Zagłada Żydów. Studia i materiały”, nr 13 (2017), s. 57–79.
Straczuk J., Cmentarz i stół. Pogranicze prawosławno-katolickie w Polsce i na Białorusi, Toruń 2013.
Struve K., Deutsche Herrschaft, ukrainischer Nationalismus, antijüdische Gewalt. Der Sommer 1941 in der Westukraine, Oldenbourg 2015.
Tokarska-Bakir J., Legendy o krwi. Antropologia przesądu, Warszawa 2008.
Yurchuk Y., Reclaiming the Past, Confronting the Past: OUN-UPA Memory Politics and Nation-Building in Ukraine (1991–2016), [w:] War and Memory in Russia, Ukraine, and Belarus, red. J. Fedor, M. Kangaspuro, J. Lassila, T. Zhurzhenko, Basingstoke 2017, s. 107–137.
Welzer H., Moller S., Tschuggnall K., ‘Dziadek nie był nazistą’. Narodowy socjalizm i Holokaust w pamięci rodzinnej, tłum. P. Masłowski, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2009, s. 351–410.

Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Wprowadzone na stronie dane użytkowników wykorzystywane są wyłącznie do celów umożliwiających wydawanie Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej. Dane w postaci adresów mailowych, nazw i innych informacji o użytkowniku nie będą udostępniane osobom trzecim w innym zakresie i do innych celów.