“There was a house here. There were two houses there.” Oral history as a source for the reconstruction of displaced Lemko/Rusyn villages on the example of Biała Woda
DOI:
https://doi.org/10.26774/wrhm.402Słowa kluczowe:
oral history, reconstruction of space, displaced village, memory of place, Biała Woda, Ruś Szlachtowska, Lemkos/Rusyns, cultural landscape, memory mapping, LIDARAbstrakt
Using the example of the abandoned Rusyn village of Biała Woda, an attempt was made to involve oral history in the process of space reconstruction, while demonstrating the close connections of memory and place. Through the analysis of an interview with a former resident of the village and comparison with historical sources and press articles, the history of key locations for the pre-displacement village layout, such as the school, mill and lime kiln, was recreated. Thus, the potential of using oral history in protecting the heritage of repressed national and ethnic minorities is presented.
Pobrania
Bibliografia
Abrams L., Oral History Theory, New York 2010.
Affek A.N. [et al.], The use of LiDAR in reconstructing the pre-World War II landscapes of abandoned mountain villages in southern Poland, “Archaeological Prospection”, vol. 29 (2022), no. 1, pp. 157–173.
Ardhyanto A., Dewancker B., Tsai Y.L., Heryana R.E., Memory recollection and oral history: a study of vernacular architecture transformation of the past, “Journal of Asian Architecture and Building Engineering”, vol. 22 (2023), no. 6, pp. 3435–3454.
Awzan K., Ruś za miedzą – przedwojenna Ruś Szlachtowska we wspomnieniach mieszkańców Szczawnicy, in K. Propola (ed.), Wschód–Zachód. Interakcje na przestrzeni dziejów, Rzeszów 2017, pp. 63–80.
Cząstka-Kłapyta J., Kłapyta P., Ruś Szlachtowska na kresach etnicznego osadnictwa wołoskiego, “Karpacki Przegląd Społeczno-Kulturalny”, no. 55 (1/2024), pp. 10–12.
Domańska E., Historia ratownicza, “Teksty Drugie”, no. 5 (2014), pp. 12–26.
Duć-Fajfer H., Łemkowie w Polsce, “Magury”, vol. 91 (1992), pp. 11–30.
Federyga K., Cieplak D., Pamięć miejsca. W poszukiwaniu współczesnej łemkowskiej/rusińskiej architektury komemoratywnej, “Rocznik Ruskiej Bursy”, vol. 19 (2023), pp. 191–219.
Filipkowski P., Historia mówiona jako historia ratownicza: doświadczenie, opowieść, egzystencja, “Teksty Drugie”, no. 5 (2014), pp. 27–46.
Galik Â., Kniga pam`âtì Lemkìvŝini 1944–1946, vol. I, Lʹvìv 2015.
Jakimowicz M., Świat, który już nie istnieje. Polskie i ukraińskie opowieści biograficzne (1918–1956), Wrocław 2022.
Jakimowicz M., Zubowski P. (eds.), Obertyn. Opowieść o życiu miasteczka, Wrocław 2018.
Jelonek T., Obraz wsi utrwalony w mikrotoponimach motywowanych czynnikami kulturowymi (na przykładzie nazw terenowych Truskolas koło Częstochowy i wsi okolicznych), in U. Sokólska (ed.), Odkrywanie słowa – historia i współczesność, Białystok 2015, pp. 529–540.
Jost H., Młyny zbożowe podhalańskie dawniej i obecnie, “Kwartalnik Historii Nauki i Techniki”, vol. XXI (1976), no. 4, pp. 687–708.
Karczmarzewski A., Świat Łemków. Etnograficzna podróż po Łemkowszczyźnie, Rzeszów 2021.
Karpowicz A., Historia mówiona na granicach. Geografia, mowa, tożsamość, in A. Karpowicz, M. Litwinowicz, M. Rakoczy (eds.), Opowiedziane. Historia mówiona w praktykach humanistycznych, Warszawa 2019, pp. 74–79.
Kaźmierska K., Biografia i doświadczenie miejsca w kontekście współczesnych wydarzeń. Zaproszenie do refleksji, “Biografistyka Pedagogiczna”, vol. 7 (2022), no. 2, pp. 27–44.
Kopiniak M., Historia mówiona jako narzędzie partycypacji muzealnej, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 11 (2021), pp. 90–113.
Kroh A., Sklep potrzeb kulturalnych po remoncie, Warszawa 2013.
Kryciński S., Łemkowszczyzna nieutracona, Rzeszów 2021.
Krzywda P., Majerczak K., Kapliczki nasze, sercu bliskie. Szczawnica – Szalchtowa – Jaworki, Szczawnica 2017.
Kubiszyn M., Miejsce rzeczywiste – miejsce wyobrażone: nieistniejąca dzielnica żydowska w Lublinie we wspomnieniach mieszkańców, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 5 (2015), pp. 5–33.
Kurkowska-Budzan M., Informator, świadek historii, narrator – kilka wątków epistemologicznych i etycznych oral history, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 1 (2011), pp. 9–33.
Kurkowska-Budzan M., Soroko E., Stasiak M., Wywiad ustrukturyzowany w badaniach historycznych. Propozycja procedury badawczej, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 10 (2020), pp. 8–35.
L.P., Ìz Starogo Kraû. Ìz Âvorok i Bìloj Vody (Povìt Novyj Torg), “Lemko. Karpatorusska Roboča Gazeta”, vol. IX (1936), no. 89, p. 3.
Marcysiak T., Zapis wywiadu narracyjnego jako przyczynek do badań autoetnograficznych wsi kosznajderskich, “Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, no. 6 (2017), pp. 227–242.
Misiło E. (ed.), Akcja „Wisła” 1937. Dokumenty i materiały, Warszawa 2012. Nečuj Ì., V” Karpatah”, “Dělo”, vol. VI (1885), no. 87–95.
Nora P., Between Memory and History: Les Lieux de Mémoire, “Representations”, no. 26 (1989), pp. 7–24.
Nowak K., Wieś zapamiętana. Rekonstrukcja łemkowskiej przestrzeni kulturowej sprzed wysiedlenia na przykładzie wsi Bartne, “Rocznik Ruskiej Bursy”, vol. 17 (2021), pp. 151–182.
Ostrowińska A., U Rusinów przed półwieczem, “Magury”, vol. 86 (1986), pp. 122–136.
Passerini L., Pamięci. Między milczeniem a zapomnieniem, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, special issue (2018), pp. 193–213.
Pawlikowska-Piechotka A., Zagospodarowanie turystyczne i rekreacyjne, Gdynia 2009.
Porczyński D., Badanie pogranicza fantomowego. Omówienie technik i procedur, “Przegląd Socjologii Jakościowej”, vol. XX (2024), no. 2, pp. 90–117.
Reinfuss R. Malowane zręby chałup wiejskich, “Polska Sztuka Ludowa”, vol. III (1949), no. 7–8, pp. 200–219.
Reinfuss R., Próba charakterystyki etnograficznej Rusi Szlachtowskiej na podstawie niektórych elementów kultury materialnej, “Lud”, vol. XXXVII (1947), no. 2, pp. 160–235.
Rybak-Korneluk A., Wichowicz H.M., Żuk K., Dziurkowski M., Pamięć autobiograficzna i jej znaczenie w wybranych zaburzeniach psychicznych, “Psychiatria Polska”, vol. 50 (2016), no. 5, pp. 959–972.
Rzepa T., Jakie wspomnienia i w jaki sposób przywołuje najczęściej nasza pamięć autobiograficzna?, “Przegląd Psychologiczny”, vol. 50 (2007), no. 4, pp. 385–400.
Schögel K., W przestrzeni czas czytamy, Poznań 2009.
Šematizm greko-katolickogo duhoven’stva apostolʼskoï admìnìstracìï Lemkovŝini 1936, L’vìv 1936.
Sławik Ł., Zapała R., LIDAR w archeologii – zagadnienia wprowadzające, in R. Zapała (ed.), Dygitalizacja dziedzictwa archeologicznego – wybrane zagadnienia, Lublin 2011, pp. 207–229.
Steinberger S., Mapping belonging: analysing spaces with oral history in the border region of Melilla and Nador, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 13 (2023), pp. 64–84.
Stopka A., Łemkowie z Białej Wody – okruchy wspomnień, “Prace Pienińskie”, vol. 21 (2011), pp. 312–320.
Szpociński A., Miejsca pamięci (lieux de mémoire), “Teksty Drugie”, no. 112 (4/2008), pp. 11–20.
Szpociński A., Nośniki pamięci, miejsca pamięci, “Sensus Historiae”, vol. XVII (2014), no. 4, pp. 17–25.
Tatarenko A., Badania nad krzyżami i kapliczkami przydrożnymi na podstawie przekazów świadków historii, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, vol. 9 (2019), pp. 7–26.
Thompson P.R., Pamięć i tożsamość, “Wrocławski Rocznik Historii Mówionej”, special issue (2018), pp. 153–171.
Tłoczek I., Dom mieszkalny na polskiej wsi, Warszawa 1985.
Tłoczek I., Polskie budownictwo drewniane, Wrocław 1980.
Trzeszczyńska P., Łemkowszczyzna zapamiętana. Opowieść o przeszłości i przestrzeni, Kraków 2013.
Węglarz B.A., Spacerkiem po starej Szczawnicy i Rusi Szalchtowskiej, Pruszków 2011.
Zętar J., Miejsce – obecność – pamięć. Praca z pamięcią o żydowskim Lublinie na przykładzie wybranych działań Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN”, “Rocznik Antropologii Historii”, vol. IX (2019), no. 12, pp. 63–74.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Wprowadzone na stronie dane użytkowników wykorzystywane są wyłącznie do celów umożliwiających wydawanie Wrocławskiego Rocznika Historii Mówionej. Dane w postaci adresów mailowych, nazw i innych informacji o użytkowniku nie będą udostępniane osobom trzecim w innym zakresie i do innych celów.
English
Język Polski
